“Build Mongolia 2023” үзэсгэлэнд зочлох барилга, дэд бүтцийн салбарынхны хувьд олон төрлийн бүтээгдэхүүнтэй нэг дор танилцаж, ханган нийлүүлэгчдийг таних хамгийн таатай орчин хэмээн тус үзэсгэлэнг зохион байгуулагчид онцолсон юм. Энэ талаар үзэсгэлэнгийн ерөнхий зохион байгуулагч “Экспо Монгол” компанийн ерөнхий захирал Т.Баттулгатай ярилцлаа.
-“Build Mongolia” үзэсгэлэн гурав дах жилдээ зохион байгуулагдах гэж байна. Энэ удаагийн үзэсгэлэнгийн онцлог?
Бид бүтээн байгуулалтын салбаруудыг нэг дээвэр дор нэгтгэх зорилготой үзэсгэлэнгийн брэндийг гурван жилийн өмнөөс эхлүүлсэн. Бүтээн байгуулалтын үйл ажиллагаанд барилга, эрчим хүч, зам тээвэр, уул уурхай хэмээх дөрвөн том салбар оролцдог. Энэ салбаруудын хамтын ажиллагааны үр дүнд томоохон бүтээн байгуулалт, барилга байгууламж бий болдог. Нөгөө талаар, эдгээр салбарт хэрэглэгддэг бүхий л шаардлагатай материалуудыг зах зээлийн зарчмаар борлуулдаг учир худалдан авагчдад цаг хугацаа хэмнэх, орон зайг товчлох боломж өгдөг юм.
Энэ жил бид “Build Mongolia” үзэсгэлэнгээ гурав дах жилдээ зохион байгуулах гэж байна. Эхний жил бид үзэсгэлэнгийнхээ онцлог, зорилтыг таниулахад анхаарал хандуулсан бол өнгөрсөн жил барилга, дэд бүтцийн салбарт урьд өмнө болж байгаагүй өргөн хүрээний үзэсгэлэн болж, оролцсон компаниудын таашаалд нийцсэн арга хэмжээ болсон. Мөн COVID-19-ийн улмаас дэлхий даяар хаалттай байдал үүсэж, бүтээн байгуулалтын салбарт хүндрэл бий болж, барилга, дэд бүтцийн бүтээн байгуулалт саатсан гэдгийг хүн бүхэн мэдэж байгаа.
Харин одоо зах зээл сэргэлт авах нөхцөл бүрдэж байгаа. Ийм зах зээлийн таатай үед “Build Mongolia 2023” үзэсгэлэнг зохион байгуулж байгаа нь оролцогчдыг ихээр татаж байна. Гадаад, дотоодын бизнесийн байгууллагууд үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэх, хамтын ажиллагаагаа сэргээхээр оролцох сонирхол их бий. Цаашлаад энэ салбарт олон тооны шинэ оролцогч гарч ирсэн нь анзаарагдлаа. Тийм учраас дээрх дөрвөн салбарт ажиллаж буй байгууллагууд бизнесээ өргөжүүлэх, хамтын ажиллагаагаа сэргээх, шинэ түншийн харилцаа тогтооход нь манай үзэсгэлэн хамгийн чухал гүүр нь байх учиртай.
-Энэ удаагийн үзэсгэлэнд хэдэн орны, хэдэн аж ахуйн нэгж оролцох вэ?
Манай үзэсгэлэнд дэд бүтцийн салбарт техник, технологи, бүтээгдэхүүн, материал, түүхий эд нийлүүлдэг газрууд оролцдог. Нийтдээ 100 гаруй аж ахуйн нэгж оролцоно. Үүнээс гадаадын 10-аад орны 30 гаруй компани оролцохоор бүртгүүлсэн байна. Барилга, эрчим хүчний угсралт, бүтээн байгуулалт хийдэг компаниудын хувьд удаан хугацааны гацааны дараа салбартаа шинээр юу бий болов, ямар боломж байна гэдгийг олж мэдэх хамгийн чухал орчин нь бас манай үзэсгэлэн.
Олон улсын байгууллагууд манай улсад хараахан нэвтрээгүй технологи, бүтээгдэхүүнээ авчирч танилцуулдаг. Үүнээс гадна Монголд төлөөлж ажиллах түншээ олж авдаг. Бидэнд шинэ шинэ боломж санал болгодог нь олон улсын чанартай үзэсгэлэнгийн бас нэг давуу тал юм.
-Манай улсад үзэсгэлэн, хурал зөвлөгөөн чамгүй олон зохион байгуулагддаг. Гэхдээ ямар үр дүн гарсан бэ гэдгийг илэрхийлэх аргагүй. Дийлэнхдээ цаасан дээр буугаад үлдэж байна гэж шүүмжлүүлдэг. Тэгэхээр энэ үзэсгэлэнгийн эдийн засагт үзүүлэх үр нөлөөг та хэрхэн харж байна вэ?
Хурал, үзэсгэлэн гэдэг хоёр өөр ухагдахуун. Зорилго нь ч өөр, агуулга нь ч өөр. Бизнес, эдийн засагт үзүүлэх нөлөөгөөрөө ялгаатай. Төрөл бүрийн хурал, семинар, эдийн засгийн чуулганууд макро эдийн засгийн асуудал дээр төвлөрдөг. Гол төлөв төрөөс зохион байгуулдаг.
Барилга, дэд бүтцийн салбарт өнөөдөр гадаадын хөрөнгө оруулалт хийгдэхийн тулд өчигдөр хөрс суурийг нь бэлдчихсэн байх ёстой байсан.
Харин үзэсгэлэн бол микро түвшинд бизнесийн байгууллагыг хооронд нь холбох амьд бизнесийн харилцааны арга хэмжээ. Бизнесийн байгууллагын зорилго “Хэрхэн бизнесээ өргөжүүлэх вэ, яаж сайн харилцагчтай болох вэ, үнэ болоод чанарын давуу талтай бараа материал, техник технологийг хаанаас олж авах вэ” гэдэгт оршдог. Харин эдгээр асуултуудад үзэсгэлэн хариулт өгдөг. Бизнесийн салбар бүрд нийлүүлэгч, худалдан авагч хоёрыг холбох гүүр нь болдог гэж ойлгож болно. Үүгээр зогсохгүй цаг хугацаа, орон зай, эдийн засгаа хэмнэх боломжийг өгдөг. Тийм учраас, бид Монгол улсын эдийн засгийн голлох салбар бүрийн бизнесийн хамтын ажиллагааг дэмжих замаар эдийн засгийн хөгжилд хувь нэмэр оруулах эрхэм зорилготой ажилладаг юм.
-Барилга, бүтээн байгуулалт, дэд бүтцийн салбар хөрөнгө оруулалт чамгүй шаардагддаг. Гэхдээ хөрөнгийн эргэлт нь худалдаа, үйлчилгээ зэрэг салбаруудтай харьцуулахад удаан. Тэгэхээр гадны хөрөнгө оруулагчид манай улсын барилга, бүтээн байгуулалтын салбарыг сонирхдог уу?
Үзэсгэлэнгийн тухай ярьж байгаа учраас үзэсгэлэнд оролцогчдын тухайд тодотгож хэлэхэд тэд хөрөнгө оруулалт хийх гэж биш, Монголын барилга, дэд бүтэц, эрчим хүчний салбарт техник, технологи нийлүүлэх гэж ирдэг. Хөрөнгө оруулалт бол огт тусдаа асуудал.
Гадаадын хөрөнгө оруулалтаар дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтууд хийж, зам тээврийн сүлжээ, эрчим хүчний хүчин чадлаа нэмэгдүүлэх нь манай төрийн бодлогын чухал зорилт байх ёстой. “Өнөөдөр Монгол улс дэд бүтцийн салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалт авахын тулд өчигдөр энэ салбаруудыг либералчилчихсан, хөрөнгө оруулалтын хөрс суурийг нь бэлдчихсэн байх хэрэгтэй” гэж боддог.
Үзэсгэлэн бол микро түвшинд бизнесийн байгууллагыг хооронд нь холбох амьд бизнесийн харилцааны арга хэмжээ.
Бээжингийн их сургуулийн профессорын тавьсан улс орнуудын хөрөнгө оруулалтын эрсдэлийн талаар илтгэлд уул уурхайн салбарт хөрөнгө оруулалт хийхэд таатай орнуудын тоонд Канад, Австрали, Чили зэрэг орныг нэрлэгдэж, бага эрсдэлтэй орнуудад Бразил, Перу, Индонези зэрэг орон орж байсан. Бид ч мөн адил итгэл даасан, найдвартай, эрсдэлгүй, түнш орон болохын төлөө хичээх хэрэгтэй.
Гэхдээ ирээдүйг хүлээж суугаад ажил хийхгүй байж болохгүй. Монголын барилгын компаниуд өндөр түвшинд барилга барьж чаддаг болсон. Дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтыг өөрсдөө гүйцэтгэх чадавхтай гэж харж байгаа. Тэдэнд эрүүл, шударга бизнесийн орчин, харилцан үр ашигтай хамтын ажиллагаа, сайн технологи хэрэгтэй. Эдгээрийг бий болгоход манай үзэсгэлэн дэмжлэг болох төдийгүй салбаруудыг холбох гүүр болно гэж итгэж байна.
Build Mongolia үзэсгэлэн маань “Монгол орноо хамтдаа бүтээн байгуулцгаая” уриатай гэдгийг хэлэх таатай байна.
