Бизнесийн цаг агаар
💰Төсөв: 2023 онд 7.4 хувьтай гарч байсан Монголын эдийн засаг 2024 оны урьдчилсан гүйцэтгэлээр 4.9 хувиар өссөн нь Монголбанк, Сангийн яам, Азийн хөгжлийн банк, Дэлхийн банкны алиных нь ч таамагт хүрсэнгүй. 2023 оны өсөлтийн гол хөдөлгөх хүч болсон нүүрсний экспортын тухайд 2025 он гарснаас хойш нүүрсний үнэ 44 хувиар унаснаас гадна биржээр борлуулах нүүрсний хэмжээ буурч байна. Үүнтэй холбоотой төсөв тодотгох асуудал одоогоор гарахгүй гэдгийг Сангийн сайд мэдэгдээд байгаа.
Төсвийн тэлэлт, улирлын шинж чанартай худалдан авалт, импортын хэмжээ эрчимтэй нэмэгдсэнээр инфляц улсын хэмжээнд 9.6 хувь, Улаанбаатар хотод 9.7 хувьтай гарсан. Цагаан сарын идэвхтэй худалдан авалтын дараа хоёр оронтой тоо руу орох магадлал өндөр байна. Энэ тохиолдолд Монголбанк мөнгөний бодлогын хүүг ирэх сард өсгөх үү, үгүй юү гэдгийг анхааралдаа авахаас өөр аргагүй болно.
🛳Гадаад худалдаа: Үүнтэй хавсраад гадаад худалдааны тэнцлийн ашиг буурч, гадаад худалдааны нийт бараа эргэлтийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 9.5 хувиар, экспорт 19.5 хувиар, тэнцэл 86.1 хувиар тус тус буурсан бол импорт 4.1 хувиар өсжээ.
💼Татвар: Эдийн засаг, бизнесийн орчин өөрчлөгдөхийн хэрээр татварын багц хуулийг шинэчлэх зайлшгүй шаардлага тулгарч байна. Хуулийн төслийн хэлэлцүүлгийн хүрээнд 12 төрлийн татварын асуудлаар 700 гаруй санал ирснийг МҮХАҮТ-аас багцлан 170 гаруй санал болгож, УИХ-ын ажлын хэсэг, Сангийн яам, ТЕГ-т хүргүүлжээ.
Аж ахуйн нэгж байгууллагууд татварын системд дараах өөрчлөлт оруулах саналыг голчлон ирүүлжээ:
📢НӨАТ-ын 10 хувийг 5 хувь болгон бууруулах,
📢Татварын ногдол орлогыг мөнгөн суурьт шилжүүлэх,
📢ААНОАТ-ын шаталсан хувь хэмжээг цуцлах эсвэл босгыг өндөрлөх,
📢Хялбаршуулсан горимд хамрагдах босго 50 сая байгааг 400 сая болгох,
📢Ажил гүйцэтгэх болон хөлсөөр ажиллах гэрээнээс НДШ суутгахыг болих,
📢Үндсэн хөрөнгийн худалдан авалтад төлсөн татварыг шууд хасдаг болох гэх мэт…
Хуулийн төслийг Засгийн газраас УИХ-д өргөн барьж, ирэх 5-р сарын 10-наас өмнө УИХ-аар хэлэлцэж, эцэслэн батлах төлөвлөгөөтэй байна.
Эх сурвалж: Үндэсний статистикийн хороо, МҮХАҮТ
Старт ап-уудад зориулсан зөвлөмж
Скандинав нөү хау
Lego, Novo Nordisk зэрэг Европын топуудын өлгий болсон Скандинавын орнууд Дани, Финланд, Норвеги, Шведэд нээлттэй хувьцаат компани болсон санхүүгийн бус чиглэлийн аж ахуйн нэгжүүдийн хувьцааны өгөөж нь сүүлийн 10 жилд Европын дунджаас өндөр байна. Үүний гол нууц нь юу вэ?
1. Скандинавын бизнесмэнүүд викинг өвөг дээдэс шигээ байлдан дагуулж чаддаг. Скандинавын хамгийн үнэ цэнтэй 10 компанийн дотоодоос төвлөрүүлсэн орлогын медиан хэмжээ нь хоёр хувь, олон улсаас олсон орлого 12 хувь байгаа нь Европын ижил төстэй компаниудтай харьцуулахад 12 хувь, Америкаас 46 хувиар илүү байна.
2. Скандинавын компаниуд технологийг маш хурдан өөриймшүүлж, шинээр сэтгэж чаддаг. Жишээ нь, Lego компанийг үүсгэн байгуулагч Дэлхийн II дайны дараа хуванцрыг хэвд оруулдаг цоо шинэ машиныг туршиж үзсэнээр энэ бизнес эхэлсэн. Скандинавчууд технологи шүтдэгийг стартапуудынх нь үзүүлэлтээс харж болно. Шведийн нийслэл Стокхольм нь Европын хотуудаас жижигхэн ч том венчюр хөрөнгө оруулалт татдаг.
3. Засгийн газрын бодлого. Скандинавын орнуудын хувь хүний орлогын өндөр татвар нь нийгмийн хамгааллын чиглэлийн өгөөмөр бодлого хэрэгжүүлэхэд нөлөөлдөг бол аж ахуйн нэгжийн татвар нь Америктай ижил түвшинд байдаг.
4. Тэвчээртэй хувьцаа эзэмшигчид. Скандинавын том компаниудын 75 хувь нь олон жилийн туршид цөөн эздийн өмчлөлд байдаг. Maersk, Lego компаниудыг өдгөө ч үүсгэн байгуулагч Мөллер, Кристиансений гэр бүл эзэмшсээр байгаа төдийгүй өдөр тутмын үйл ажиллагааг нь мэргэшсэн менежерүүд удирддаг.
Өсөлтийн түүх
Үе дамжсан уран шаглаа
🌱🌱🌱 Монголын үндэсний уламжлалт уран хатгамлын урлагийг өвлөн, хойч үедээ залгамжлуулах үйл хэрэгт амьдралынхаа 33 жилийг зориулсаар ирсэн соёлын биет бус өв тээгч С.Ганцэцэг дөрөв дэх үеийн уран хатгамалч юм.
Тэрбээр зүү ороох, загасан нуруу хатгамал, зоос ширээний сүлжмэл зэрэг уран шаглааны олон төрлийг залуу үеийнхэнд зааж сурган, үнэт өвийг хамгаалан авч үлдэх, түгээн дэлгэрүүлэх үйл хэргийг үргэлжлүүлж буй. Өдгөө С.Ганцэцэг Монголын үндэсний уламжлалт уран хатгамалчдын холбооны тэргүүн, Хүүхдийн урлан бүтээх төвд багшаар ажиллан өөр шигээ өв соёл тээгч болсон уран гартай олон арван шавь бэлтгээд байна.
Цаашдаа С.Ганцэцэг уг холбооны тэргүүний хувиар үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж 21 аймаг, есөн дүүрэгт салбар нэгжээ байгуулах стратеги боловсруулжээ. Уг зорилгынхоо хүрээнд одоогоор найман аймагт салбараа байгуулж амжсан бөгөөд цаашлаад олон улсад гарахаар төлөвлөн, урлаг соёлыг дэмжигч ХААН Банктай санхүүгийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээр урт хугацаанд хамтран ажиллаж, Монголын үндэсний уран хатгамлын ховор бүтээлүүдээ дэлхийд таниулан өсөлтийн түүх бүтээх зорилго өвөрлөн ажиллаж байна.
Өсөлтөд хөтөлье
Бизнесийн шинэ экосистемүүд хөгжинө
💡PwC компанийн явуулсан 2025 Global CEO Survey судалгааны голлох үр дүнгээс сонирхуулъя. Тус судалгаанд онцолсноор хиймэл оюуны нөлөөгөөр бизнесийн бараг бүх салбар өөрчлөгдөхөөс аргагүй болж буйгаа хүлээн зөвшөөрөөд байна.
Судалгаанд оролцсон нийт Гүйцэтгэх захирлуудын 49 хувь нь GenAI (Generative AI) нэг жил хүрэхгүй хугацаанд ашигт ажиллагаанд нь эергээр нөлөөлнө гэж үзэж буйгаа илэрхийлжээ. Гэхдээ хиймэл оюуны нөлөөгөөр ажилтны тоо буурах биш, харин ч хөдөлмөрийн бүтээмжээс гадна цоо шинэ боломж, ур чадварыг үүсгэж буй учраас ажилтны тоо нэмэгдэнэ гэж захирлууд үзэж байгаа юм байна. Нийтдээ хиймэл оюунд оруулсан хөрөнгө оруулалтын хэмжээ 2024 онд 235 тэрбум ам.доллар байсан бол 2028 онд 630 тэрбум болж өсөх хүлээлттэй байна.
📝Мөн дэлхийн 18 мянга гаруй компанийн дунд PwC Netherland-ын явуулсан судалгаанаас үзэхэд өөрийгөө шинэчилж, дахин нээж чадсан бизнесүүд л амжилтад хүрэх магадлалтай аж. Учир нь бизнес моделио өөрчлөх ажлыг тууштай хийсэн компаниуд сүүлийн 15 жилд бүтээмжээ 8.5 хувь нэмж чадсан байна. Цаашдаа бизнесийн шинэ экосистемүүд бий болж, салбар хоорондын хил хязгаар бүдгэрч, ханган нийлүүлэгч, хэрэглэгчдийн аль алиных нь харилцан хамаарлыг улам бүр нэмэхээр байна.
Та мэдэх үү?
Жижиг компаниуд жижиг байхдаа голдуу нэг нягтлантай, томрохын хэрээр нягтлангийн тоогоо нэмээд, тодорхой хугацааны дараа ерөнхий нягтлан болдог жишиг бий.
Нягтлан бодогч хүн голдуу өнгөрсөн цагт бий болсон тоон мэдээлэл дээр суурилж бүртгэл, тайлагнал хийдэг. Харин тэрхүү мэдээлэлд бизнес ашигтай, алдагдалтай эсэхэд дүн шинжилгээ хийж байвал тэр нь санхүүгийн шинжээч болно, үнэ өртөг тооцоод эхэлбэл эдийн засагчийн ажил гэсэн үг. Харин санхүү хариуцсан захирал бол төсөвт төлөвлөгөө гаргана, татвар болон санхүүгийн эрсдэлээ удирдана гэх мэт олон чухал ажил дээр төвлөрдөг. Өөрөөр хэлбэл, байгууллагын санхүүгийн албанд хэд хэдэн дүр, үүрэг роль байдаг.
Тиймээс санхүү дээрээ ганцхан ажиллуулаад л байвал тэр нь эрсдэлтэй гэсэн үг. Бүртгэл, тайлан, татварын асуудлаа нэг нягтлан дээр овоолж болохгүй гэсэн үг. Хэрэв сургуулиа төгсөөд удаагүй байгаа залуу нягтланд бүх санхүүгийн асуудлаа хариуцуулах нь ахадсан хэрэг болно, ачаалал нь хэтэрнэ, тэр хэрээр төрөл бүрийн зөрчил гарах магадлал өндөр болно.
Эх сурвалж: Татварын мэргэшсэн зөвлөх Б.Мөнхчимэг
Таны бизнест хэрэгтэй банкны үйлчилгээ
Бизнест тань хүч нэмэх таатай нөхцөлтэй зээлүүдийг санал болгож байна
Санхүүгийн цогц үйлчилгээ, шилдэг бүтээгдэхүүнээр бизнесүүдэд хөшүүрэг болж, үр шимтэй өсөлтийг хамтдаа бүтэхийг уриалдаг ХААН Банк бизнесийн зээлийн нөхцөлөө сайжруулж, илүү таатай боломжуудыг санал болгож байна. Бизнесийн зээлийн барьцаа хөрөнгийн шаардлагыг бууруулж, голлох зээлүүдийн хэмжээг нэмэгдүүлснээр бизнес эрхлэгчид санхүүжилтээ илүү уян хатан, шуурхай авах боломжтой боллоо.
Тухайлбал, Хөрөнгө оруулалтын зээлийн урьдчилгаа төлбөр 30% байсан нь 20% болж буурсан бол Үл хөдлөх барьцаалсан зээлийн дээд хэмжээ 150 сая төгрөг, Эмэгтэй бизнес эрхлэгчдийг дэмжих зээлийн дээд хэмжээ 1.0 тэрбум төгрөг болж тус тус нэмэгдлээ.
Бизнесийн зээлийн төрлүүд:
🌱Ноос, ноолуур, арьс ширний боловсруулах үйлдвэрлэлийг дэмжих зээл
🌱Эмэгтэй бизнес эрхлэгчдийн цахим шилжилтийг дэмжих бизнесийн зээл
🌱ПОС-ын орлого барьцаалсан цахим зээл, ПОС-ын орлого барьцаалсан зээл авах зааварчилгаа
Хэзээ, хаана, юу?
Бичил болон жижиг бизнес эрхлэгч та бизнесээ өсгөхөөр зорьж байна уу?
Тэгвэл та ХААН Банкны Жижиг дунд бизнесийн академийн ХАМТЫН ӨСӨЛТ сургалтад хамрагдан хувийн бизнестээ ахиц гаргаж, зардлаа бууруулан, ашиг орлогоо нэмэгдүүлээрэй.
“Хамтын өсөлт – 2025” цогц сургалт нь:
✅ Мэргэшсэн зөвлөх багштай.
✅ Бизнес эрхлэгчдэд бодит мэдлэг, цогц ур чадвар олгоно.
✅ Ажлын байрнаасаа онлайнаар хамрагдах боломжтой.
✅ Үнэ төлбөргүй.
Бичил болон жижиг бизнес эрхлэгчдэд зориулсан энэхүү сургалтад 2025.03.06-ны дотор бүртгүүлээрэй.
🔗 Бүртгүүлэх линк: https://survey.zohopublic.com/zs/ACC4VN
“Бизнес эрхлэгч эмэгтэйчүүдийг дэмжих хөтөлбөр – 2025” сургалт зарлалаа
Бизнес эрхлэгч эмэгтэй та үйл ажиллагааны чанар, үр ашгаа нэмэгдүүлэхээр эрмэлзэж байна уу? Тэгвэл таныг “Бизнес эрхлэгч эмэгтэйчүүдийг дэмжих” хөтөлбөрт хамрагдан хүрээллээ тэлж, багаа үлгэрлэн манлайлахыг урьж байна.
Та сургалтаар дараах мэдлэг чадварт суралцана:
✅ Ажил, амьдралын тэнцвэрт цагийн менежмент
✅ Бизнесийн салбарын манлайлал, өрсөлдөх чадамж
✅ Хувь хүний хөгжил болон бизнес эрхлэх ур чадвар
✅ Ашигт ажиллагаагаа сайжруулах мэдлэг чадвар
🔗Бүртгүүлэх линк: https://survey.zohopublic.com/zs/hIB6nu
Бизнесийн эргэн тойронд цахим товхимолд бүртгүүлэхийг хүсвэл ЭНД дарна уу
Тус цахим товхимлыг ХААН Банкнаас Business.MN-тэй хамтран хүргэв.
Хаяг: ХААН Банк цамхаг, Чингисийн өргөн чөлөө-6, Стадион Оргил-1, Хан-Уул дүүрэг, Улаанбаатар 17010, Монгол Улс
