Түүний биеэ авч яваа байдал, нүдний харц, илэрхийлэмж, итгэл төгс хариултууд нь ярилцлагыг улам л амттай болгож байлаа. “Манай төвөөс төрөн гарсан, салбар бүртээ манлайлж амжилттай яваа суралцагчдаа тоочвол энэ ярилцлагын цаг хүрэхгүй байх” хэмээн эелдгээр хариулах эрхмийг Б.Батням гэдэг. Тэрбээр “Манлайллын боловсролын үндэсний төв”-ийг үүсгэн байгуулагч. Өдгөө 12 жилийнхээ босгоор алхаж буй энэхүү төв нь олон залууст илтгэх урлагийн гайхамшиг, үнэ цэнтэй хүн байх ухааныг хайрласан гэхэд буруудахгүй биз ээ. Бид хоёрыг ярилцах зуур түүнтэй “багшаа” хэмээн хүндэтгэн уулзаж, мэнд мэндэх залуус ч тааралдаж байсан нь сонирхолтой санагдаж байв. Ингээд Б.Батнямын Монголын боловсролын салбарт ямар очийг асааж, тэр нь манлайллын гал болон дүрэлзсэн түүхийг уншигч та бүхэндээ хүргэе.
Хөдөлмөрч хүний урд амар гишгэдэггүй
“Илтгэх урлаг харах өнцгийг минь эерэг болгосон. Надад өөртөө итгэх итгэлийг өгсөн учир гуравдугаар дамжааны оюутан байхдаа компаниа байгуулсан. Олон хүмүүст чадвар нь дутсандаа биш итгэл зориг дутсандаа аль хэзээний манлайлаад эхлүүлэх боломжтой төслүүдээ тоосонд дарж орхидог” хэмээн тэрбээр ярилцлагын эхэнд ярьж байсан юм. Хүнд алдаж болох хамгийн гарзтай зүйл нь итгэл. Эргээд олж авч болох хамгийн том олз нь ч итгэл гэх үг бий. Б.Батням илтгэх урлагтай танилцаж, суралцаж эхэлсэн цагаасаа хойш аливаа зүйлд оюун дүгнэлт хийж, шийдвэр үйлдэл бүрдээ шийдэмгий болж эхэлжээ. “Манлайллын боловсролын үндэсний төв”-өө анх байгуулсан эхний жилүүдэд оюутан, сурагчдад илтгэх урлагийн боловсролыг түлхүү олгож байсан бөгөөд залуус түүнийг “+300 клубийн Батням багш” гэдгээр нь андахгүй юм билээ. “+300 клубийг хөгжүүлсэн арван жилийн хугацаанд шавь нар маань манлайллын олон талбарт үнэ цэнтэй амжилтыг бүтээсэн. Аливаа амжилт ямар нэг төрөлхийн авьяас гэхээс илүүтэй хөдөлмөрийн хүч байдаг. Хичээл зүтгэл заавал амжилтад хүрдэг. Хүний оюун, зүрхэнд гал нэмсэн сайн илтгэл ч хөдөлмөрийн үр дүнд бий болдог” хэмээн ярьж байв.
Өнөө цагт “coach, mentor, entrepreneur” гэх хүмүүс залуусыг боловсрол, мэдлэг, үнэ цэнээс илүүтэй мөнгөний хойноос хошууруулах боллоо. Гол нь үнэхээр туршлага хуримтлуулсан, салбартаа хүлээн зөвшөөрөгдсөн учраас зөвлөгөө өгч байна уу гэвэл асуудалтай. Энэ талаар ч Б.Батням бид хоёр ярилцаж амжсан юм. Тэрбээр энэ үзэгдлийг “Боловсролын салбарыг зөвхөн ашгийн нүдээр хараад орж ирдэг, удалгүй орхидог хүмүүс цөөнгүй байдаг. Энэ салбарт сэтгэлээ зориулж буй нэгэн нь хүн чанар, үнэт зүйл, хөдөлмөр зэрэг зүйлсийг дотроо тээж замнадаг. Үнэ цэн бүтээн хөдөлмөрлөж буй хүний урд хэзээ ч амар гишгэдэггүй. Сонсогчид ч аль нь муу, сайн илтгэл байна вэ гэдгийг сонсоод л мэддэг. Ер нь санаа зовох хэрэггүй дээ, хэлбэр, чанарыг хүмүүс ялгадаг юм” хэмээн өөдрөгөөр тайлбарлаж байв.
Илтгэх урлаг спорттой адил – Ярьдаг хүн олон, илтгэдэг хүн цөөхөн
Илтгэх урлаг диплом дээр бичигдэж, түүгээр үнэлэгддэг боловсрол биш. Тайзан дээр сонсогчдын өмнө хүлээн зөвшөөрөгддөг эрдэм юм. Илтгэлд сүржин үг, уянгын халил хэрэггүй. Бодит байдал, эрүүл сэтгэлгээ маш чухал. Мэдээж сонсогчдыг ойлгох, тэдний сэтгэлд хүрэх, итгэл үнэмшил төрүүлэх зэрэг олон ур чадварыг шаарддаг бөгөөд цөөхөн хүн хичээл зүтгэл гарган эзэмшдэг. Тайзан дээр гарах мөчид илтгэгч зөвхөн мэдлэгээ бус, өөртөө итгэх итгэл, сэтгэл зүй, ур чадвараа шалгуулдаг. Мөн илтгэх урлагийн боловсрол нь аливаа хүний карьерын өсөлтийн түлхүүр билээ. Учир нь өөрийн санаагаа тодорхой, итгэлтэйгээр илэрхийлж чаддаг хүн бусдад нөлөөлөх, ойлгох-ойлгогдох боломжийг бий болгож байдаг. “Манлайллын боловсролын үндэсний төв” чухам энэ үнэ цэнийг суралцагчдаа олгохыг зорьж ажилладгийг Б.Батням тодотгож байлаа. Тэд үнэ цэнтэй, үнэт зүйлтэй, итгэлтэйгээр үгээ хэлдэг, зоригтойгоор зөв сонголт хийж чаддаг хүмүүсийг бүтээж байгаа хэмээн итгэлтэй хариулав. Түүний зөвлөж буйгаар тамирчин хүн тогтмол бэлтгэл сургуулилтаа хийсний үр дүнд амжилтад хүрдэгтэй адилаар илтгэгч хүн тасралтгүй суралцахуй, хариуцлагатай бэлтгэл сургуулилтын үр дүнд чадвараа төгөлдөржүүлдэг ажээ.
Мянга мянган манлайлагчтай төв
“Манлайллын боловсролын үндэсний төв” зөвхөн нийслэлийн иргэдийн боловсролд хөрөнгө оруулахаас гадна орон нутгуудад сургагч багш бэлдэж, хөгжлийн клубүүдээ нээжээ. Энэ нь ч тэдний амжилттай хэрэгжүүлж буй төслүүдийн нэг. Бид боловсролын тэгш хүртээмжгүй байдлыг маш сайн мэдэх байх. Алслагдсан сумын хүүхдүүдийн сурах гэгээн хүсэл нь сургуулийн орчин, багшийн хүртээмж зэрэгт хашигдаж, орхигддог. Харин “Манлайллын боловсролын үндэсний төв”-ийнхөн аймаг бүрийн залууст хүрч ажиллаж буй. Мөн Өвөрмонголд ч үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа нь сайшаалтай санагдаж байлаа. Уг төв эхний жилүүддээ багш мэргэжлээр бэлтгэгдэж буй залууст сургалт орсон нь тун алсын хараатай алхам болсныг тэрбээр дурдаж байв.
Илтгэх урлагийн боловсрол бол карьерын өсөлтийн түлхүүр юм.
Б.Батням багш тэр бүр 21 аймгийн залуус бүртэй уулзаж чадахгүй ч түүний төвийн үндсэн системийг хэрэгжүүлэх сургагч багш нар тодорхой хэмжээнд бэлтгэгдсэн байна. Харин нийслэлд үйл ажиллагаагаа явуулж буй төвийн хувьд өдөр тутмын хөтөлбөрт үндсэн болон цагийн багш нар ажиллаж байгаа нь олон чадварлаг багш нарын манлайллын бас нэгэн том талбар болжээ. Үүнийг энгийнээр тайлбарлахад салбарт бүртээ манлайлж буй лидер, мэргэжилтнүүд “Манлайллын боловсролын үндэсний төв”-тэй хамтран ажиллах боломжтой гэсэн үг. “Орчин цагт боломжийг эрэлхийлэгч аливаа хүн ганц ажил, ганцхан байгууллагад харьяалагдаж ажиллахаас илүүтэйгээр цагийн нөөцөө үнэ цэнтэйгээр дуртай зүйлдээ зориулж ажиллах хандлага нэмэгдсэн. Ажил олгогч нар ч үүнийг ойлгодог болсон. Тухайн манлайлагчийг өмчлөхөөс илүүтэй дэмждэг, өөрийн байгууллагадаа чаддаг зүйлээр нь үнэ цэн бүтээлгэж хамтран ажилладаг захирлууд ч нэмэгдсээр байна. Энэ нь санхүүгийн хувьд, сэтгэл зүйн хувьд ч аль алиндаа бас нэг боломж юм” хэмээн тэрбээр хувь хүний болоод байгууллагын менежментийн байр сууриа илэрхийлэв.
Хэн үр дүнг хүсэж байна, түүнд сахилга бат, тууштай зүтгэл ус агаар мэт хэрэгтэй. Хувь хүн өөрөө маш сайн хичээж зүтгэж, нэмээд мэргэжлийн багшийн дасгалжуулалтыг авч чадвал хол мэт санагдаж байсан илтгэх урлагийн боловсролд амжилттай суралцаж чадна.
Манлайлагч хүний заавал эзэмших урлаг
Б.Батням багш сүүлийн гурван жил байгууллагын захиалгат сургалтын ажилд илүүтэй төвлөрч ажиллаж буй. Энэ хугацаанд тэрбээр “Хандлага ба харилцаа”, “Удирдах ажилтны манлайлал”, “Илтгэх урлагийн чадварууд”, “Хувь хүний менежмент” гэх дөрвөн үндсэн сэдвийн хүрээнд 200 гаруй төрийн, хувийн болон олон улсын байгууллагад сургалт орсон байна. Энэ нь “Манлайллын боловсролын үндэсний төв”-ийн хэрэгжүүлж байгаа бас нэгэн амжилттай төсөл бөгөөд улам өргөжин тэлж байгаа юм байна. Тэрбээр”Өнөө үед удирдагч хүн шинэчлэгдэхгүй бол тухайн байгууллага хуучин хэв маягтаа гацах эрсдэлтэй. Учир нь шаардлагатай өөрчлөлтийг хий, эсвэл байрандаа үлд гэдэг зарчим бодитой хэрэгжиж байгаатай холбоотой ажээ. Цөөнгүй байгууллага өөрчлөлт шинэчлэлийг хүлээж авч чадаагүйгээсээ болж хаалгаа барьж байна. Удирдагч хуучин сэтгэлгээндээ баригдах нь байгууллагын өсөлт, хөгжлийг сааруулдаг. Харин өөрчлөлтийг хүлээн авч, шинэ ур чадвар, сэтгэлгээний арга барилаа хөгжүүлж чадсан удирдагч байгууллагаа дараагийн шатанд хөтөлж чадна” хэмээв. Мөн заримдаа муу үнэлгээ авах нь эерэг талтай байж болохыг онцолж, ийм үед удирдагч хүн өөрийнхөө аль чадвар, сэтгэлгээ дээр өөрчлөлт хийх шаардлагатайг тунгаан, суралцаж, урагшлах хэрэгтэй гэж зөвлөсөн юм. Тэрбээр сүүлийн арван жилийн хугацаанд амжилттай хэрэгжүүлж буй +300 илтгэх урлагийн системээ ахлах ангийн сурагчид, оюутнууд, насанд хүрэгчдэд хэмээн ангилж, танхим дагнасан, танхим, онлайн хосолсон, онлайн дагнасан гэсэн хэлбэрээр тусгайлан хөтөлбөр боловсруулж, тасралтгүй хөгжүүлж, практик дээр суурилсан аргачлалаар зааж байгаагаа хэлэв. Мэдээж түүний шавь нар илтгэх урлагийн олон тэмцээнд манлайлсаар ирснийг энэ салбарыг мэддэг хэн ч үгүйсгэхгүй билээ. Энэ тухай тодруулахад, “Тэмцээн бол сургалтын нэг хэлбэр, амжилтын нэг л илрэл. Гэхдээ бүх зүйл биш. Гол нь ялж, ялагдах бол суралцахуйн үйл явцад зайлшгүй байх зүйл. Миний хувьд сүүлийн үед төсөлт илтгэл, тэр тусмаа бизнес төслийн илтгэлийн арга туршлагад ахисан түвшний шавь нараа анхааран сургаж байна. Сайн төслүүд дараагийн боломжийг бүтээнэ шүү дээ” хэмээн тайлбарлаж байлаа. Илтгэх урлагт зарим хүмүүс эрдмийн зэргээ амжилттай хамгаалахын тулд, эсвэл төсөлдөө хөрөнгө оруулалт татахын тулд, өөр тохиолдолд цахим боломжуудыг ашиглахын тулд гээд янз бүрийн шалтгаанаар суралцдаг. Ажлын тайлангаа танилцуулах, өөрийн туршлагаа бусадтай хуваалцах, аливаа асуудлаар хэлэлцүүлэгт оролцох зэргээр суралцах шалтгааныг үргэлжлүүлэн дурдаад байвал их л урт жагсаалт үүснэ. Түүнийг захирлуудын арга хэмжээнд оролцоход хоёр захирал тодорхой сэдвийн хүрээнд лекц уншиж байсан бөгөөд нэг нь амжилттай илтгэж, нэг нь харьцуулагдах түвшинд төө доогуур тааруу илтгэх байдал ажиглагджээ. Удирдагчийн илтгэх чадвар байгууллагын хамт олны уур амьсгал, ажлын бүтээмж, манлайлал, сэтгэл ханамжид шууд нөлөөлдөг хэмээн Б.Батням итгэлтэйгээр хэлж суралцахуйн ач холбогдлыг онцолсон юм.
Түүний хэлж буйгаар “Өөрийнхөө сул талыг хүлээн зөвшөөрч, илтгэх ойлголцох ур чадвараа сайжруулах нь зүйтэй. Насанд хүрэгчдийн илтгэх урлагийн хөтөлбөрт удирдах ажил эрхэлдэг олон хүмүүс суралцаж төгссөн, мөн суралцаж байна. Гол нь зөвхөн онолын хүрээнд бус, бодит нөхцөл байдалд тулгуурласан дасгал ажиллуулж, хослуулж, бодит ур чадварт хөтлөх даалгаврын системийг хэрэгжүүлэх төлөвлөлтийн дагуу зохион байгуулж маш амжилттай урагшилж байгаа билээ. Тайзан дээрээс хүчтэй сонирхолтой илтгэл хүргэх, мөн харилцан ярианы ур чадвар болон биеийн хэлэмжийг үр дүнтэй ашиглах, сэтгэл зүйгээ дасгалжуулах хүрээнд хувь суралцагчтай нарийвчлан ажилладаг хэмээв.
Мэдээж сургалтын явцад суралцагчдын амжилт ололт, алдаа дутагдлыг бодитоор илрүүлж, тэдгээрийг хэрхэн засах талаар зөвлөгөө өгдөг нь үр дүнтэй байдлыг нэмэгдүүлдэг ажээ. Онцлоход: “Хэн үр дүнг хүсэж байна, түүнд сахилга бат, тууштай зүтгэл ус агаар мэт хэрэгтэй. Хувь хүн өөрөө маш сайн хичээж зүтгэхийн зэрэгцээ нэмээд мэргэжлийн багшийн дасгалжуулалтыг авч чадвал хол мэт санагдаж байсан илтгэх урлагийн боловсролд амжилттай суралцаж, цаашлаад манлайллын боловсролын олон талбарт манлайлах боломжийг өөртөө бүтээж чадна. Боломж үргэлж байдаг” хэмээн ярилцлагын төгсөлд дурдаж байлаа.
