Khalifa компанийн үйл ажиллагаа, маркетинг хариуцсан захирал Э.Энэрэлтэй виски, оргилуун дарс, текила зэрэг бүтээгдэхүүний хэрэглээний соёлын талаар сонирхолтой яриа өрнүүллээ.
Юуны түрүүнд та өөрийгөө манай уншигчдад танилцуулна уу?
Сайн байна уу, сэтгүүлдээ урьж оролцуулсанд баярлалаа. Миний хувьд Шанхайд суралцаж байх хугацаандаа хичээлийнхээ хажуугаар зөөгчөөр ажиллаж, зочлох үйлчилгээний салбарт анх хөл тавьсан. Харин 2018 онд эх орондоо эргэн ирээд анх Citros Lounge-ийг нээж байсан бол 2023 онд The Aria ресторанаа нээсэн. Тухайн үед Шанхай, Хонконг зэрэг Азийн болон Европын орны хотуудын үйлчилгээний салбарыг Монголтой харьцуулахад дэлхийд танигдсан тансаг зэрэглэлийн брэндүүд хомс, хэрэглээний шинэ соёл нэвтрүүлэх боломж их байгааг олж харсан. Мэдээж манай улсад импортоор орж ирж буй бүтээгдэхүүнүүдийн чанар сайн хэдий ч, шингэн хүнсний зах зээлд дээд зэрэглэлийн, хэрэглэгчдийн тэр бүр амталж үзээгүй онцгой брэндүүд ховор байлаа. Иймээс хэрэглэгчдэд чанартай бүтээгдэхүүн, шинэ хэрэглээний соёл түгээх зорилгоор Khalifa компанид үйл ажиллагаа, маркетинг хариуцсан захирлаар ажиллаж байна.
Танай компанийн нэр “Khalifa” их сонирхолтой санагдсан. Нэрийн утга болон яагаад ингэж нэрлэх болсон талаар тайлбарлавал?
Хүмүүс ихэвчлэн Burj Khalifa цамхгаар энэ үгийг мэддэг шүү дээ. Уг үг нь араб хэлнээ удирдагч, тэргүүлэгч гэсэн утгатай . Энэ ч утга нь манай компанийн зорилго болох Монголын шингэн хүнсний зах зээлд чанараараа тэргүүлж, хэрэглээний соёлыг чиглүүлэх алсын хараатай нийцэж байгаа юм.
Та бүхэн ихэнхдээ Европын ууган брэндүүдийг монголчуудад санал болгож байгаа юм байна. Үүсгэн байгуулагдсанаасаа хойш нийт хэдэн төрлийн бүтээгдэхүүнийг амжилттай нэвтрүүлсэн бэ?
Нийт 40-50 брэнд бүтээгдэхүүнийг худалдаалж байна. Тэдгээрээс Монголын зах зээлд хэдийнээ танигдсан Jameson, Jack Daniel’s зэрэг брэндээс гадна өмнө орж ирж байгаагүй Европын ууган брэндүүдийг үйлдвэрээс нь хэрэглэгчдэд санал болгож байна.
Танай компанийн импортолж буй виски юугаараа онцлог вэ. Тодорхой бүтээгдэхүүнээр жишээлж тайлбарлавал?
Манай онцлох бүтээгдэхүүн бол дэлхий даяар танигдсан Glenfiddich single malt whisky. Glenfiddich бол цаг хугацааны шалгуурыг давсан, хамгийн алдартай, хамгийн өндөр борлуулалттай Single Malt Scotch Whisky . Энэхүү бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн онцгой арга барил, олон төрлийн торх ашиглалт, гүн насжилт, цэвэр усны эх үүсвэр, уламжлалт зэс тогооны хэрэглээ зэрэг нь өвөрмөц чанарыг нь бүрдүүлж байдаг. Вискиг цаг хугацааны урлаг гэж тодорхойлж болох бүтээгдэхүүн. Учир нь олон жил торхонд дарсны үр дүнд бий болдог.
Glenfiddich-ийг зөвхөн соёолжоор хийснээрээ онцлог бөгөөд Шотландын хамгийн эртний гэр бүлийн бизнес. Мэдээж виски тус бүс нутгаас гаралтайг дэлхий нийтээрээ мэдэх байх. Анх Шотландчууд ихэвчлэн хэд хэдэн үйлдвэрийн вискиг хольж, Blended Whisky үйлдвэрлэдэг байсан. Харин 1887 онд Уильям Грант Glenfiddich-ийн нэрэх үйлдвэрээ байгуулж, анхны Glenfiddich Single Malt Scotch Whisky-г гаргасан нь дэлхийд өндөр үнэлгээ авч, амжилттай брэнд болж чадсан. Гэхдээ хүмүүсийн дунд нэг амууны соёолжоор хийсэн гэх мэт орчуулгын буруу ойлголт түгсэн байдаг юм билээ. Үүнийг зөв тайлбарлахад, зөвхөн нэг л нэрэх үйлдвэрт үйлдвэрлэсэн, 100% арвайн соёолжоор хийсэн виски гэсэн утгатай.
Вискиг зөв амталж, таашаахын тулд юу мэдэх хэрэгтэй вэ?
Дарсны тухайд амт, үнэр, бүтэц, чанарыг таньж зохицуулахаас гадна хоолтой хослуулах талаар зөвлөгөө өгдөг мэргэжилтэн /сомельер/ байдагтай адилаар вискиний хэрэглээ, соёл, бүтэц, үнэр амтыг шинждэг мэргэжилтэн гэж бий. Вискиг зөв амталж, таашаахын тулд өнгө, үнэр, амт, дараах амталгаа гэсэн үндсэн дөрвөн хүчин зүйлийг анхаарах хэрэгтэй. Цэвэрээр уух нь вискиний жинхэнэ амтыг мэдрэх хамгийн зөв арга. Харин өнгө нь торхны төрлөөс шалтгаалан ялгаатай байдаг. Таны ууж буй виски ямар торхонд насажсан, хэр удаан хадгалагдсаныг өнгөөр шинжиж болдог. Шинэхэн жимс, ванилийн зөөлөн үнэртэй виски нь голдуу шинэ царсны торхонд боловсорсон байдаг бол хуучин торхны гүн утаат үнэрээс Ислэй бүсийн өвөрмөц онцлог ихэвчлэн мэдрэгддэг. Зарим виски карамель, шоколад шиг амтлаг үнэртэй байдаг бол хуурай царс, халуун ногооны гүн амт нь торхондоо удаан амарсныг илтгэж байгаа юм. Тэгвэл амталгааны тухайд вискиг амандаа балгахдаа шууд залгилгүй, хэсэг хугацаанд амтлах хэрэгтэй. Харин залгисны дараа аманд үлдэх амт нь вискиний чанарыг тодорхойлох хамгийн чухал үзүүлэлт юм. Хэрэв амт нь удаан хадгалагдаж байвал чанартай виски гэсэн үг. Хэт хурдан амт нь замхарч байвал насжилт багатай, энгийн виски байх магадлалтай. Жишээлбэл, бид вискиг ундаа, сода зэрэг бүтээгдэхүүнтэй хоршуулж хэрэглэдэг. Энэ нь ихэвчлэн өдөр тутмын виски буюу бага насжилттай бүтээгдэхүүний тухайд ажиглагддаг хэрэглээ. Насжилт өндөртэй вискиг аль болох цэврээр нь уух хэрэгтэй. Жишээлбэл, Glenfiddich 15, 18, 21 настай вискиг цэврээр нь уух нь амтыг бүрэн мэдрэх хамгийн сайн арга. Хэрэв виски хэт хүчтэй санагдвал бага зэрэг ус нэмж болно. Энэ нь вискиний спиртийн агууламжийг зөөллөж, амтыг нь задлахад тусалдаг. Магадгүй хүйтэн уухыг хүсвэл нэг ширхэг мөс нэмээд үзээрэй. Гэхдээ хэт их мөс хийх нь вискиний жинхэнэ амтыг сулруулж болзошгүйг анхаарах хэрэгтэй.
Glenfiddich цаг хугацааны шалгуурыг давсан, хамгийн алдартай, хамгийн өндөр борлуулалттай Single Malt Scotch Whisky
Вискиг насжуулах нь амт, чанарт үнэхээр шууд нөлөөлдөг үү?
Шотланд вискиг хамгийн багадаа гурван жил дарсан байх ёстой гэж хуулиндаа тусгасан байдаг. Нэг үгээр, заавал чанартай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх ёстой гэсэн шаардлагын илэрхийлэл. Торх амт, үнэрийг бүрэлдүүлж байдаг гол хүчин зүйл. Ямар торхонд хэдэн жил насжуулна, түүнээс хамаарч амт, үнэр нь бүрэлддэг. Вискиний чанар нь тусгай аргаар исгэх, нэрэх, торхонд насжуулах гэсэн гурван үе шатаас хамаардаг. Насжуулалтын явцад царс модон торх вискиний амт, үнэрийг баяжуулдаг бөгөөд энэ нь вискиний хамгийн чухал процесс юм.
Бичиглэлийн хувьд заримдаа “e” үсэг нэмж бичдэг юм билээ. Энэ нь ямар учиртай юм бол?
Whisky болон Whiskey гэсэн хоёр бичиглэл нь вискиний гарал үүслийн бүс нутгийн ялгааг илэрхийлдэг. XIX зууны үед Ирландын виски үйлдвэрлэгчид өөрсдийн бүтээгдэхүүнээ Шотланд вискинээс ялгахын тулд нэмэлт “e” үсэг нэмж бичиж эхэлсэн түүхтэй. Одоогоор Шотланд, Канад, Япон зэрэг оронд үйлдвэрлэсэн вискиг whisky харин whiskey гэж Ирланд болон Америк зэрэг улсад бичдэг.
Яагаад Европын ууган брэндүүдийг Монголд оруулж ирэх шийдвэрийг гаргасан юм бэ. Ази тив ч идээ ундааны өвөрмөц соёлтой, манайд улсад төдийлөн танигдаагүй брэндүүд бий шүү дээ?
Виски, оргилуун дарсны үйлдвэрлэлд цаг хугацаа, ур чадвар хамгийн их шаарддаг. Гэхдээ ихэнх брэнд зах зээлд амжилттай танигдсаныхаа дараа томоохон групп компаниудад бизнесээ худалдах нь түгээмэл байдаг. Бидний онцолж байгаа Glenfiddich болон Laurent-Perrier брэнд нь энэ салбарын өрсөлдөгчдөөсөө гол ялгаа нь өнөөг хүртэл гэр бүлийн удирдлагаар үйл ажиллагаагаа явуулж чанар, уламжлалаа хадгалан үйлдвэрлэгдэж буй тансаг зэрэглэлийн бүтээгдэхүүнүүд.
Жишээлбэл, Glenfiddich 130 гаруй жилийн турш William Grant & Sons гэр бүлийн мэдэлд байж, виски үйлдвэрлэлийн уламжлалаа өөрчлөлгүй хадгалж ирсэн. Харин Laurent-Perrier брэнд нь бүс нутгийн цорын ганц бие даасан гэр бүлийн оргилуун дарсны үйлдвэр бөгөөд Бернар де Нонанкурын гэр бүлийн өв залгамжлагчид удирддаг. Энэ нь эдгээр брэндүүдийн чанар, өв соёл, хэрэглэгчийн үнэнч байдлыг хадгалж ирсэн хамгийн том давуу талуудын нэг юм. Мөн амт нь одоог хүртэл хэвээр буй нь гайхалтай. Товчхондоо, шилдэг амт цаг хугацааны явцад бий болдог. Хүн бүрийн гарт биш, гэр бүлийн уламжлалын дотор хадгалагдаж байдаг. Энэ үнэ цэн, агуулгыг харж бид бүтээгдэхүүнээ сонгож, Монголдоо оруулж ирж байна.
Одоо хоёулаа яриагаа оргилуун дарс руу хандуулъя. Laurent-Perrier бусад брэндээс ямар онцлогтой оргилуун дарс юм бэ?
Бидний оруулж ирж буй Laurent-Perrier нь Францын дээд зэрэглэлийн оргилуун дарс. Дээр дурдсан замналаар цаг хугацааг элээсэн, дэлхийд алдартай брэнд. Оргилуун дарсны гол орц нь усан үзэм бөгөөд Chardonnay, Pinot Noir, Meunier гэх гурван төрлийн усан үзмийг хэрэглэдэг. Олонх оргилуун дарсны брэндүүдийн уламжлалт жор нь Pinot Noir, Meunier 60-70 хувь, харин Chardonnay 20-30 хувь байдаг. Энэ нь илүү хүнд бүтэцтэй, баялаг амттай болгодог. Харин Laurent-Perrier энэхүү уламжлалт аргачлалаас илүүтэй шинэлэг байдлыг эрхэмлэн, зарим бүтээгдэхүүнийхээ орцыг өөрчилсөн байдаг бөгөөд Laurent-Perrier Brut төрөл нь уламжлалт аргачлалаас ялгаатай нь Chardonnay-г 50% хувьтай ашиглаж, илүү хөнгөн, зөөлөн, цэвэр амттай оргилуун дарс гаргаж авдаг.
Бид ихэнхдээ оргилуун дарсыг баяр, тэмдэглэлт өдрүүдийг тохиолдуулан хэрэглэдэг. Өдөр тутамдаа хэрэглэж болох уу?
Оргилуун дарс бол зөвхөн баярын ундаа биш. Зөв төрлийг нь сонгож, тохирсон хоолтой хослуулбал өдөр тутмын хэрэглээнд тохиромжтой, тансаг мэдрэмжийг өгч байдаг. Сонирхолтой нь Францчууд оргилуун дарсыг хоолны хослол, өдөр тутмын таашаалын нэг хэсэг гэж үздэг. Тэд оргилуун дарсыг амьдралын баяр баясгалан, жижиг мөчүүдийг ч онцгой болгох уух соёлтой хослуулдаг.
Анх удаа оргилуун дарс уух гэж байгаа хүнд та ямар төрлийг санал болгох вэ?
Анх удаа оргилуун дарс амталж үзэх гэж байгаа хүн дарсны амт, бүтэц, сахрын агууламжийг ойлгох нь чухал. Өөрийн амтлах мэдрэмжид хамгийн тохиромжтойг сонгохын тулд эхлээд зөөлөн, хөнгөн бүтэцтэй дарснаас эхлэхийг зөвлөмөөр байна. Өөрийн амтлах мэдрэмжид тохирсон дарсаа сонгохын тулд шошгон дээрх мэдээллийг анхааралтай унших хэрэгтэй. Тухайн бүтээгдэхүүний шошгон дээр сахрын агууламжийг илэрхийлэх гол таван нэршил байдаг. Үүнд:
- Extra Brut – Хамгийн хуурай, бараг сахаргүй.
- Brut – Хуурай төрлийн оргилуун дарс
- Extra Dry – Нэрнээсээ үл хамааран Brut-аас арай чихэрлэг амттай. Нэг литрт 12-17 грамм сахар агуулдаг.
- Sec – Хагас хуурай төрөл.
- Demi-sec – Хамгийн амтлаг оргилуун дарс. Нэг литрт 32-50 грамм сахар агуулдаг тул илүү чихэрлэг амтанд дуртай хүмүүст таалагдана.
Энэхүү шошгон дээрх нэр томьёог зөв унших нь өөрийн амтанд тохирсон сонголтыг хийх хамгийн найдвартай арга гэж ойлгож болно. Сахрын хэмжээний тэмдэглэгээ нь зөвхөн амтыг илэрхийлэхээс гадна дарсны чанарыг мэдрэх түлхүүр юм. Хэрэв хүн анх удаа оргилуун дарс уух гэж байгаа бол Brut, Demi-Sec, Rosé оргилуун дарсыг амтлаад үзэхийг зөвлөе.
Тэгвэл ямар хүнсний бүтээгдэхүүнтэй хослуулж хэрэглэвэл тохиромжтой вэ?
Оргилуун дарс гэхээр олон хүн далайн гаралтай хоол, бяслагтай хослуулдаг. Харин францчууд оргилуун дарсыг шарсан төмстэй хослуулж хэрэглэх нь түгээмэл байдаг. Оргилуун дарсны хөнгөн, хуурай амтыг шарсан төмсний тослог амт тэнцвэржүүлж, сонирхолтой хослолыг бий болгодог. Хэрэв та оргилуун дарс уухдаа үргэлж тансаг амттан сонгодог бол энэ удаад шарсан төмсөөр туршаад үзээрэй.
Оргилуун дарсыг хэдэн хэмд хөргөж хэрэглэвэл зохистой вэ?
Жишээлбэл, Laurent-Perrier-ийн La Cuvée Brut төрлийн оргилуун дарсыг 6-8 хэмд хөргөж хэрэглэх нь хамгийн тохиромжтой. Энэ хэм тухайн дарсны шинэхэн, жимслэг амтыг тодотгож, хөөсийг нь илүү удаан хадгалдаг. Мөн 6-8 хэм хүртэл хөргөсөн үед дарсны доторх даралт тогтворжиж, бөглөө зөөлөн онгойдог.
Хундаганы хэлбэр амт, үнэрт нь нөлөөлдөг үү?
Оргилуун дарсны хундага өндөр, дээд хэсгээрээ нарийссан хэлбэртэй байдаг. Энэ хэлбэр нь хөөсийг хадгалж, илүү удаан хугацаанд амтлах боломжийг олгодог. Тэгэхээр оргилуун дарсны хундагыг функц, амталгаа, хэрэглээний хэв маяг зэргээс хамааруулан Flute (Флют), Coupe (Купе), Tulip (Тюльпан) гэх гурван төрөлд ангилдаг. Flute хундага нь урт, нарийн амсартай бөгөөд энэ хэлбэр нь хөөсийг удаан хугацаанд хадгалах боломжийг олгодог. Мөн дарсны хөөсөрч буй бөмбөлгийг жигд ялгаруулж, үзэмж сайтай харагдуулдаг. Ихэвчлэн хуурай болон Extra Brut төрлийн оргилуун дарсанд тохиромжтой байдаг. Харин Coupe хундага нь богино, өргөн амсартай тул үнэр болон амтыг илүү мэдрэх боломжийг олгодог. Энэ хундага нь чихэрлэг оргилуун дарс, тухайлбал Demi-Sec болон Sweet Champagne төрөлд тохиромжтой. Гэхдээ хөөс нь хурдан сарнидаг тул жигд уухыг анхаарах хэрэгтэй. Эцэст нь Tulip хундага. Энэхүү хундага нь алтанзул цэцэгтэй ижил хэлбэртэй бөгөөд амсар хэсэг нь арай өргөн байдаг. Хөөсийг сайн хадгалж, амт, үнэрийг хамгийн сайн мэдрэх боломжийг олгодог.
Танайх мөн текила оруулж ирж буй. Ямар брэндийг сонгон импортолж байна вэ?
Текила бол Мексикийн соёлын бахархал, олон зуун жилийн түүхтэй, өнгө төрхөөрөө онцгой бүтээгдэхүүн. Тэр дундаа, Мексик улсын Халиско бүсээс гаралтай Patrón текилаг онцолмоор байна. Patrón бол 100 хувь цэвэр агава ургамлаас гаралтай, гар аргаар үйлдвэрлэсэн текила. Ер нь хэрэглэгчийн гарт хүрэх хүртэлх бүхий л процесс нь гар аргаар явагддаг. Хэдийгээр текила олон төрөл байдаг ч шинэхэн жимслэг амттай Blanco, ваниль, карамелийн амттай Reposado, нэгээс дээш жил торхонд насжуулсан Añejo гэх төрлийг монголчууд болон дэлхий нийтээрээ түлхүү хэрэглэдэг.
Текилаг давс, лаймтай уух ёстой гэж боддог хүмүүс олон байдаг. Энэ үнэхээр зөв үү. Мексикт текила уух соёл ямар байдаг вэ?
Анх америкчууд спиртийн хурц амтыг дарах зорилгоор текилаг давс, лаймтай ууснаар энэхүү соёл дэлхий даяар түгсэн. Гэтэл мексикчүүд насжилттай текилаг виски шиг цэврээр нь багаар амталж уудаг соёлтой юм билээ. Харин табаско дусааж уух нь өргөн дэлгэрсэн хэрэглээ биш бөгөөд мексикийн зарим бүс нутгийн хүмүүс тэгж уудаг.
Манай сэтгүүлийг бизнес эрхлэгчид голдуу уншдаг. Хамтрагч, түншүүддээ ямар бүтээгдэхүүн бэлэглэбэл тохиромжтой гэж та тэдэнд зөвлөх вэ?
Үйл ажиллагааны чиглэлээс хамаарч янз бүр байж болно. Тухайн нөхцөл байдал үйл ажиллагаанас хамаарч бүтээглэхүүн сонгох нь зөв байх. Ойн баяр, хамтын ажиллагааны гэрээ үзэглэсэн бол Single Malt Whisky-г бэлэглэх нь нэр хүндийн баталгаа болж чадна гэж бодож байна.
Урилгыг маань хүлээн авч, ярилцсанд баярлалаа. Миний ойлгосноор, цаг хугацааны урлагийг шингээсэн энэ төрлийн бүтээгдэхүүнүүдийг амтлах мөчид онцгой мэдрэмж төрүүлдэг бололтой?
Чанартай ундааг зөв хэрэглэснээр үнэхээр онцгой мэдрэмжийг төрүүлдэг. Виски бол цаг хугацааны үнэт илэрхийлэл, оргилуун дарс баяр баясал бол текила халуун орны эрч хүчийг шингээсэн байдаг. Эдгээрийг тохиромжтой нөхцөлд, өөрийн хүссэн хэв маягаар мэдэрч, таашаах нь мартагдашгүй мөчүүдийг бий болгодог.
