БНХАУ экспортын татвараа нэмлээ гэх цуу сошиалд орчинд гарчээ. Гэвч ийм шийдвэр гараагүй, айх зүйл байхгүй гэдгийг экспертүүд, холбогдох яам ч хэллээ. Ямар учраас ийм яриа гарсан талаар Дорнын түншлэл бизнесийн зөвлөлийн зөвлөх Б.Дашравданаас тодрууллаа.
БНХАУ-д экспорт хийж буй компаниудыг НӨАТ-ын алдагдалд оруулахгүйн тулд тухайн бүтээгдэхүүнээс хамаараад 9-13 хувиар НӨАТ-ыг буцаан олгодог. Гэхдээ экспортын эрхгүй жижиг үйлдвэрлэгч нар бараа, тоног төхөөрөмжөө экспортлохын тулд худалдааны зуучийн компаниудаар дамжуулан, том үйлдвэрлэгчийн нэрийг ашиглаж жижгүүдийн үйлдвэрлэсэн бараа, тоног төхөөрөмжийг Монгол руу экспортолж, татварын хөнгөлөлт, түүний дотор НӨАТ-ын буцаан олголт авдаг тохиолдол түгээмэл байдаг. Заримдаа НӨАТ, ААНОАТ-ын хөнгөлөлт нийлээд бүр 13 хувиасаа ч илүү байдаг бараа, бүтээгдэхүүн ч бий.
Тиймээс жинхэнэ үйлдвэрлэгчийг тогтоох, татвараас зайлсхийх байдлыг зогсоох үүднээс өнгөрсөн зун буюу долоодугаар сарын 7-нд хуулийн энэ цоорхойг хаах шийдвэр Хятадын засгийн газраас гарч, ААНОТ-ын урьдчилсан төлбөрийн шаардлагаа чангаруулсан. Ингэхдээ 10 дугаар сарын нэгэн хүртэл үйл ажиллагаагаа цэгцлэх хугацаа өгсөн юм.
Ингэснээр Эрээнд байдаг, голдуу өвөр монголчуудаас бүрдсэн худалдааны зууч нар татварын хөнгөлөлтөөс ашиг гаргах боломжгүй болж, зөвхөн зуучийн үйл ажиллагаанаасаа л ашиг олох хэрэгтэй болсон.
Тодруулбал, “Итгэмжлэгдсэн экспорт”-ыг дэмжихийн тулд бодит үйлдвэрлэгч эсвэл худалдагч экспортын орлогыг өөр дээрээ бүрэн мэдүүлнэ, харин агент нь зөвхөн үйлчилгээний төлбөрийн орлогоо мэдүүлнэ гэсэн дүрэм үйлчилж эхэлсэн. Гол ялгаа гэвэл өмнө нь үйлдвэрлэгчийн орлого зарлагдахгүй байж болдог байсныг хааж байгаа хэрэг.
Гэвч монголчуудтай харьцдаг, Эрээн дэх худалдааны зууч нар гурван сарын хугацаанд ямар нэгэн өөрчлөлт хийгээгүй. Тиймээс өнөөдөр алдагдлаа, түүний дотор ААНОАТ-ын 25 хувиа төлснөөс үүдэж буй алдагдлаа Монголын импортлогчдоос гаргаж авахын тулд экспортын нэмсэн мэт яриа гаргаж, зуучлах хөлсөө нэмэх зэрэг үйлдэл гаргаж байна. Ялангуяа, Хятадад энэ жил Ургацын болон Улс байгуулсны баяр нь давхцаж өмнөхөөс олон хоног амарснаас шалтгаалж хил дээр түүвэр ачааны бөөгнөрөл үүссэн.
Хэдийгээр энэ нь Монголын импортын худалдаанд нөлөөлөх ч, тэгтлээ сандрах зүйл байхгүй.
Яагаад гэвэл, Хятад улс экспортын татвараа нэмээгүй, харин энэ нь Эрээнд байгаа хэсэг худалдаачны зууч нарын биднээс алдагдлаа нөхөж авах гэсэн нэг удаагийн оролдлого төдий.
Харин монголчуудын хувьд баталгаагүй энэ мэтийн зуучлагчдаас илүү буух эзэн, буцах хаягтай худалдааны зууч компаниудтай хамтарч ажиллах хэрэгтэй гэж зөвлөх байна.
